Τι Είναι ο Εθισμός στον Τζόγο;
Ο εθισμός στον τζόγο είναι μία σοβαρή ψυχολογική και κοινωνική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη επιθυμία και ανάγκη του ατόμου να συμμετέχει σε δραστηριότητες τζόγου, παρά τις αρνητικές συνέπειες που αυτές μπορεί να έχουν στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή.
Ο εθισμός αυτός μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών και κοινωνικών τάξεων και αποτελεί ένα αυξανόμενο πρόβλημα στη σύγχρονη κοινωνία και δη στον ελλαδικό χώρο όπου το 2023 το συνολικό ποσό πονταρισμάτων έφτασε συνολικά τα 36 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τι συνιστά Εθισμό στον Τζόγο και τι όχι;
Προκειμένου να αποκτήσει κανείς μία καλύτερη ιδέα στο αν μια συμπεριφορά συνιστά εθισμό ή όχι θα τον βοηθούσε να σκεφτεί ένα συνεχές (spectrum), όπου από το ένα άκρο έχουμε την πλήρη αποχή από τον τζόγο και στο άλλο άκρο έχουμε τον εθισμό.
Ως εθισμός κλινικά ορίζεται μία σχέση καταναγκασμού όπου το άτομο συνεχίζει να παίζει ολοένα και μεγαλύτερα χρηματικά ποσά αδυνατώντας να σταματήσει, παρόλο που η αρέσκεια για αυτή τη συμπεριφορά τις περισσότερες φορές έχει σταματήσει.
Γυρνώντας στην έννοια του συνεχούς μεταξύ αυτών των δύο αντιθετικών άκρων (αποχή-εθισμός) παρεμβάλλονται ποικίλα άλλα στάδια-σημεία όπως η κοινωνική χρήση (το άτομο παίζει μόνο σε κοινωνικές εκδηλώσεις), η περιστασιακή χρήση (το άτομο παίζει περιστασιακά όπως για παράδειγμα 1-2 φορές τον μήνα), η προβληματική χρήση (το άτομο αρχίζει να παίζει όλο και συχνότερα και με όλο και μεγαλύτερα ποσά) και η κατάχρηση (όπου το άτομο έχει φτάσει πλέον ένα βήμα πριν τον εθισμό).
Είναι αρκετά σύνηθες οι άνθρωποι να μπερδεύονται και να αποκαλούν όλες τις πράξεις ενός ατόμου ως εθισμό παρόλο που στην πραγματικότητα μπορεί να μην είναι. Κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής πρακτικής γίνεται εξειδικευμένη αξιολόγηση της συμπεριφοράς κάθε ατόμου ανάλογα με τις δικές του κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές, διαπροσωπικές και ψυχολογικές μεταβλητές.
Αίτια του Εθισμού στον Τζόγο
Ο εθισμός στον τζόγο μπορεί να προκύψει από συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Οι βιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τη γενετική προδιάθεση και τη χημεία του εγκεφάλου, ενώ οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν την ανάγκη για διαφυγή από την πραγματικότητα, την αναζήτηση έντασης και αδρεναλίνης, καθώς και την επιρροή από το περιβάλλον και τους γύρω.
Κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής μου πρακτικής συνηθίζω να ρωτώ σχετικά με το νόημα της εμφάνισης του τζόγου στη ζωή ενός ατόμου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο τζόγος έρχεται να καλύψει ένα κενό ή να υποσχεθεί κάποια οικονομικά ή κοινωνικά οφέλη που είναι βασικά για το άτομο ή τα έχει στερηθεί. Αν εσύ ή κάποιος οικείος σου βιώνει(ς) μία προβληματική σχέση με τον τζόγο οι ακόλουθες ερωτήσεις θα σε βοηθούσαν να ξεκινήσεις ήδη την ενδοσκόπηση σου:
- Πότε άρχισε η ιστορία του τζόγου να γίνεται προβληματική στη ζωή σου?
- Γιατί έρχεται ο τζόγος στη ζωή σου και τι σου υπόσχεται? Ποιο είναι το νόημα του ή σε τι απαντά?
- Σου δίνει πάντα αυτό που υπόσχεται ή όχι?
- Πως καταφέρνει να συντηρήσει ο τζόγος την παρουσία του στη ζωή σου ενώ τις περισσότερες φορές δεν σου δίνει αυτά που υπόσχεται?
Συμπτώματα και Ενδείξεις
Ένα άτομο που είναι εθισμένο στον τζόγο μπορεί να παρουσιάσει διάφορα συμπτώματα και ενδείξεις, όπως:
- Ανεξέλεγκτη ανάγκη για τζόγο, ακόμη και όταν γνωρίζει τις αρνητικές συνέπειες.
- Αύξηση του χρόνου και των χρημάτων που δαπανά στον τζόγο.
- Απομάκρυνση από κοινωνικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις.
- Αίσθημα ευεξίας κατά τη διάρκεια του τζόγου και έντονη δυσφορία όταν δεν μπορεί να παίξει.
- Προσπάθεια να κρύψει τη συνήθεια του τζόγου από τους γύρω του.
Συνέπειες του Εθισμού στον Τζόγο
Ο εθισμός στον τζόγο μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική ζωή του ατόμου. Μερικές από τις κυριότερες συνέπειες περιλαμβάνουν:
- Οικονομικά προβλήματα και χρέη.
- Διαταραχές στις διαπροσωπικές σχέσεις και απομόνωση.
- Ψυχολογικά προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη και αυτοκτονικές σκέψεις.
- Απώλεια εργασίας και προβλήματα καριέρας.
Διαχείριση και Θεραπεία
Η διαχείριση και θεραπεία του εθισμού στον τζόγο απαιτεί συνδυασμένη προσέγγιση που μπορεί να περιλαμβάνει:
- Συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία για να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει και να αλλάξει τις συμπεριφορές του μέσα από την χαρτογράφηση του νοήματος και των τρόπων που χρησιμοποιεί ο τζόγος για να παραμείνει στη ζωή του.
- Συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης για ανταλλαγή εμπειριών και ενθάρρυνση.
- Φαρμακευτική αγωγή για τη διαχείριση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης (προαιρετικό)
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση για τους κινδύνους του τζόγου.
Πρόληψη
Η πρόληψη του εθισμού στον τζόγο περιλαμβάνει την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τους κινδύνους που συνδέονται με τον τζόγο, καθώς και την ενίσχυση υγιών τρόπων διασκέδασης και ψυχαγωγίας. Επίσης, οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση θετικών προτύπων συμπεριφοράς για τα παιδιά τους.
Εν κατακλείδι, ο εθισμός στον τζόγο είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που απαιτεί άμεση και συντονισμένη προσπάθεια για την αντιμετώπισή του. Με τη σωστή υποστήριξη και εξειδικευμένη θεραπεία, τα άτομα με προβλήματα εθισμού μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους, να αποδομήσουν τις τακτικές και τους συμμάχους του τζόγου στη ζωή τους, να λάβουν μία θέση για αυτά που τους συμβαίνουν και να ζήσουν μία υγιή και ισορροπημένη ζωή στη βάση των προτιμώμενων τους τρόπων.
